بازسازی چیست؟
بازسازی واژهای است که در مرمت بناهای تاریخی کاربرد زیادی دارد و شامل انواع و مراحل مختلفی است. بازسازی ساختمان عملیاتی است که به منظور ایجاد استحکام، تغییر در فضای داخلی، تغییر در نما یا بهبود عملکرد سیستمهای تأسیساتی ساختمان، انجام میشود. لازم به ذکر است که بازسازی با نوسازی تفاوتهایی دارد و به منظور برخی بازسازیها اخذ مجوز از شهرداری الزام آور است.
در نوسازی تنها به مرمت سطحی مانند، رنگ کاری، اجرای کاغذ دیواری، تعویض شیرآلات و کابینت آشپزخانه و … پرداخته میشود ولی در بازسازی ترمیم ساختمان کمی عمیقتر انجام میشود. تعویض کاشی کاری سرویس بهداشتی، آشپزخانه، تعویض لولههای تأسیساتمانند رادیاتورها، تعویض پنجرهها و … از جمله عملیات بازسازی ساختمان به حساب میآیند.
به طورکلی بازسازی ساختمان به چهار روش حفاظتی، سبکی، حذفی و تکمیلی انجام میشود. بازسازی ساختمان به روش حفاظتی به منظور افزایش استحکام و پایداری سازه است. در این روش پس از یک دوره تحقیق بر روی ساختمان، ویژگیها و مصالح بنایی آن، تصمیم به بازسازی آن اقدام میشود. بازسازی حفاظتی ساختمان به منظور حفظ پایداری یک سازه است و این امر در اولویت قرار دارد. خواه سازه مورد نظر قدیمی یا جدید باشد.
بازسازی ساختمان به روش سبکی، به بازسازی سازه به صورت جز به جز انجام میشود. در این راه مرمتگران تلاش میکنند سبک معماری دست نخورده باقی بماند و بیشتر برای بازسازی و مرمت آثار و بناهای تاریخی که از نظر سبک شناسی مهم هستند استفاده میشود. در این روش بازسازی علاوه بر حفظ استحکام بنا، حفظ سبک سازه نیز مورد توجه قرار میگیرد.
در بازسازی حذفی بخشهایی از بنا به ویژه بناهای تاریخی که به مرور به آن اضافه شدهاند و اصالت سازه را خدشهدار کردهاند، تخریب و از آن جدا میشوند و سپس مرمت بنا به سبک اصلی ادامه پیدا میکند تا اصالت بنا مجدداً به آن بازگردانده شود.
روش بازسازی تکمیلی نیز به این صورت است که بخشهایی از یک بنا به ویژه بناهای تاریخی دچار آسیب و تخریب شدهاند و مرمتگران به منظور حفظ اثر به تکمیل سازه با استناد به بخشهایی از سازه که به جای مانده است، اقدام میکنند.
بازسازی داخلی ساختمان به بازسازی فضای داخلی، شامل اتاقها، آشپزخانه، حال و پذیرایی، سرویسهای بهداشتی و … است. این روش بازسازی میتواند به تعویض کاشیها، در و پنجرهها، تزیینات سقف و دیوار و کابینتهای آشپزخانه محدود شود و یا میتواند بسیار عمیقتر مانند تعویض لوله کشیها، تعویض تأسیسات برقی ساختمان، حذف یا اضافه کردن کانال کشی کولر آبی و گازی، تعویض کاشی کاریهای سرویسهای بهداشتی و تعویض کابینتها و تغییر فضای داخلی آشپزخانه باشد.
آشپزخانه از مهمترین بخشهای خانه است که بسیار سریعتر نیاز به مرمت پیدا میکند. به طور کلی در بازسازی ساختمان، ترمیم و بازسازی آشپزخانه از دیگر بخشها زمان بیشتری میطلبد زیرا تأسیسات برقی و مکانیکی زیادی دارد.
تبدیل آشپزخانه قدیمی به آشپزخانه اوپن یا باز از جمله بازسازیهای پرطرفدار آشپزخانه است. تغییر جاگیری برخی لوازم آشپزخانه مانند بردن سینک ظرفشویی به پشت پنجره، خارج کردن لباسشویی از آشپزخانه و ساخت یک فضای مجزا برای شستشوی لباسها، تعویض کاشی کاری دیوار آشپزخانه، ترمیم کفپوش یا تعویض آن در صورت لزوم، تغییر جایگیری کلید و پریزها با توجه به تغییر در جایگیری وسایل نیز ضروری به نظر میرسد. ناگفته نماند که تغییر جای آبگرمکن یا پکیج از آشپزخانه به بالکن یا اتاق لاندری نیز از جمله بازسازیهای مهم و کاربردی است که عموماً در بازسازی آشپزخانهانجام میشود.
پس از آشپزخانه سختترین بخش بازسازی ساختمان، بازسازی سرویسهای بهداشتی و حماماست زیرا در این مکانها نیز تأسیسات برقی و مکانیکی زیادی حضور دارد. تعویض کاشی کاری کف و دیوار، تعویض سنگ دستشویی، اضافه کردن دستشویی فرنگی به سرویس خانههای قدیمی، اجرای سیفون برای دستشویی ایرانی به منظور عدم ورود بوی فاضلاب به داخل دستشویی، تعویض روشویی، شیرآلات و ایجاد یک کابین دوش یا نصب جکوزی در حمامهای بزرگ از جمله مهمترین بازسازیهای این دو مکان است.
در این بخش از خانه، بازسازی با سرعت بالاتری پیش میرود. لوله کشی برای نصب و راه اندازی سیستم گرمایش شوفاژ رادیاتور، فن کوئل، گرمایش از کف و …، تعویض یا ترمیم کفپوش ساختمان، عایق کاری صوتی، برودتی و حرارتی دیوارها و کف، تعویض یا اضافه کردن تزیینات در سقف، تعویض در ورودی، تعویض در و پنجرههای ساختمان، ساخت یا حذف شومینه نیز از جمله بازسازیهای مهم حال و پذیرایی به شمار میآید.
بازسازی اتاقها نیز همانند بازسازی حال و پذیرایی نسبت به آشپزخانه و سرویسهای بهداشتی سرعت بیشتری دارد. این قسمت از خانه تأسیسات زیادی ندارد و بازسازیهای عمده آن شامل تعویض کمد دیواریها، تعویض در و پنجرهها، عایق کاری صوتی، برودتی و حرارتی دیوارها، تعویض یا ترمیم کفپوش، تعویض یا انجام لوله کشی به منظور تأسیسات گرمایشی-سرمایشی و … از جمله نکات بازسازی اتاقها است.
بازسازی بالکن عموماً هم در بخش بازسازی داخلی ساختمان و هم در بخش بازسازی خارجی ساختمان مورد توجه است. تعویض دیوار پوش و کفپوش یا ترمیم آنها، اجرای پنجره دوجداره برای بالکن به منظور عایق کاری یا استفاده کاربردی از فضای بالکن، ساخت باربیکیو در بالکنهای بزرگ و … از جمله بازسازیهای صورت گرفته در بالکن، تراس یا ایوان است.